เขมร-ไทย ใช้ด้วยกัน : ដើរ - เดิน

ความหมาย :
คำว่า เดิน นี้ ไทยกับเขมรใช้เหมือนกัน คือเป็นกริยาที่เราใช้เท้าในการเคลื่อนที่ี นอกใช้กับคนแล้ว ก็ใช้กับ สัตว์ เครื่องจักร การงาน ด้วย

การออกเสียง :
เขมรสุรินทร์ นั้นออกเสียงตามตัวอักษรทุกตัวคือ /เดีร/ แต่เขมรกลางนั้นสมัยนี้เขาจะไม่ออกเสียงตัว โร แล้ว ก็จะเหลือแค่ /เดี/

ตัวอย่าง เช่น
ខ្ញុំដើរទៅសាសារៀន /ขยม เดีร โตว ซาลา เรียน/
ฉันเดินไปโรงเรียน

នាឡិកានេះដើររហ័សណាស់ /เนียลิกา นิะ เดีร รห็า หน่ะ/
นาฬิกา(เรือน)นี้เดินเร็วจัง

การปลูกต้นรอเปี๊ยะในประเทศกัมพูชา

รอเปี๊ยะ เป็นต้นไม้ที่คล้ายๆ กับหวาย แต่มีหนามและลำต้นเล็กกว่า ขึ้นกันเป็นพุ่ม ผลมีรสเปรี้ยวสามารถรับประทานได้ เราสามารถเอาลำต้นมาทำเครื่องมือเครื่องใช้ เช่น เชือก เครื่องจักสาน เป็นต้น

เนื่องจากปัจจุบันมีการตัดไม้ทำลายป่าจำนวน ต้นรอเปี๊ยะที่มีอยู่ตามธรรมชาติจึงไม่เพียงพอกับความต้องการ ทำให้มีเกษตรกรเริ่มหันปลูกต้นรอเปี๊ยะเองเพื่อนำมาใช้เป็นวัตถุดิบ

ข่าวนี้เป็นเรื่องของเกษตรกรในจังหวัดโพธิ์สัตว์ ที่รวมกลุ่มปลูกต้นรอเปี๊ยะโดยได้รับการส่งเสริมจากองค์กรพัฒนาเอกชน ซึ่งช่วยให้พัฒนาคุณภาพชีวิตพวกเขาให้ดีขึ้น

คำศัพท์
ប្រតិដ្ឋ /ปรอ เดิฐ/ แปลว่า ประดิษฐ์ ,สร้าง

បំផ្លាញ /บ็อม พลาย/ แปลว่า ทำลาย

ព្រៃឈើ /ปรึย เชอ/ แปลว่า ป่าไม้

เขตอนุรักษ์นกน้ำแปรกตวล ทะเลสาปเขมร

คุณแยม ซำอาต เจ้าหน้าที่อุทยานอนุรักษ์สัตว์ปีกแปรกตวล พาล่องเรือดูสภาพของนกน้ำ พร้อมกับอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับการอนุรักษ์นกน้ำเหล่านั้น เล่าเรื่องฤดผสมพันธุ์ของนกชนิดต่างๆ นกบางชนิดก็ใกล้สูญพันธุ์ ส่วนบางชนิดก็ยังมีจำนวนมากอยู่

ជំរក /จุม โรก/ แปลว่า ที่พักพิง

សត្វ​ស្លាប​ទឹក /สัต สลาป ตึก/ คำว่า ស្លាប /สลาบ/ แปลว่า ปีก ,ទឹក /ตึก/ แปลว่า น้ำ คำนี้หมายถึงสัตว์ปีกที่หากินในน้ำ หรือนกน้ำ นั่นเอง

ព្រែក /แปรก/ แปลว่า ลำคลอง

ปัญหาอนามัยในทะเลสาบเขมร

បញ្ហា​អនាម័យ​នៅ​បឹង​ទន្លេសាប อ่านว่า /ปัญฮา อนามัย นึว บึง ตน เล ซาบ/ แปละว่า "ปัญหาอนามัยที่ทะเลสาบเขมร"

ชาวกัมพูชาที่อยู่อาศัยบริิเวณทะสาปย้งไม่ความตระหนักเกี่ยวเรื่องสุขอนามัยไม่มากนัก พวกเขายังทิ้งเศษอาหารและขับถ่ายลงในแหล่งน้ำที่ใ้ช้ในการอุปโภคบริโภคเป็นสาเหตุของความเจ็บป่วยและโรคติดต่อ

มีหน่วยงานหลายๆ หน่วย ทั้งหน่วยราชการและองค์การพัฒนาเอกชนได้เข้ามาช่วยแก้ไขปัญหา เช่น ช่วยสร้างเครื่องทำน้ำสะอาด การสร้างส้วมลอยน้ำ และให้ความรู้เกี่ยวกับการรักษาสุขอนามัย

ตอนท้ายๆ วิศวกรชาวออสเตรียเลีย มาพูดถึงโครงการสร้างส้วมลอยน้ำ ที่สามารถนำกากไปใช้เพื่อทำปุ๋ยได้ด้วย ว่าหากประสบความสำเร็จในพื้นที่นำร่องก็จะได้ขยายผลต่อไป


คำศัพท์

បញ្ហា​ /ปัญฮา/ แปลว่า ปัญหา

អនាម័យ​ /อนามัย/ แปลว่า อนามัย

បឹង /บึง/ แปลว่า แหล่งน้ำ

ទន្លេសាប /ตน เล ซาบ/ คำว่า ទន្លេ /โตน เล/ หมายถึงแหล่งน้ำขนาดใหญ่ หรือแม่น้ำก็ได้ ความหมายไม่ไ้ด้ตรงกับคำว่า ทะเล ในภาษาไทย ซะทีเดียว สำหรับทะเลน้ำเค็ม เขมรจะเรียกว่า សមុទ្រ /สมุตร/ แทน ส่วนคำว่า សាប /ซาบ/ นั้นแปลว่า จืด เมื่อรวมกัน /ตน เล ซาบ/ หมายถึง แหล่งน้ำจืดขนาดใหญ่ ในที่นี้เป็นชื่อเฉพาะหมายถึงทะเลสาบเขมรที่อยู่ใจกลางประเทศ

พิธีจรดพระนังคัลของกัมพูชา

กัมพูชาก็มีพิธีจรดพระนังคัล เช่นเดียวกับประเทศไทย โดยเรียกว่า ព្រះរាជ​ពិធី​ច្រត់ព្រះនង្គ័ល หรือ /เพรี๊ยะ เรียจ ปิ ที จรอต เพรี๊ยะ เนียง ก๊วล/

คำว่า ​ច្រត់ /จรอต/ แปลว่า จรด
คำว่า នង្គ័ល /เนียง ก็วล/ แปลว่า คันไถ

สรุปแล้วความหมายของคำว่า "จรดพระนังคัล" คือ การจรดคันไถ นั่นเองครับ

สำหรับปีนี้ พระโคเขมร ทานอาหารสามอย่าง อย่างแรกคือ ถั่วฝักยาว ข้าวโพด และหญ้า ซึ่งการทำนายก็ว่ากันตรงๆ เลย คือ ปีนี้ ถั่วฝักยาว และข้าวโพดได้ผลดี ส่วนการทานหญ้านั้น ทำนายว่า ปีนี้จะมีโรคที่เกิดกับสัตว์ที่ใช้แรงงาน เช่น วัว ควาย ม้า น้อย

วิดิโอปาฐกถา “ประวัติศาสตร์อันตราย”

ขอแนะนำวิดิโอปาฐกถา “ประวัติศาสตร์อันตราย” ในอุษาคเนย์ โดยธงชัย วินิจจะกูล เมื่อวันที่ 28 มี.ค. 55 ณ การประชุมวิชาการ “อาเซียน: ประชาคมในมิติวัฒนธรรม ความขัดแย้ง และความหวัง” จัดโดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร

ธงชัย วินิจะกูล มาแนะนำประวัติศาสตร์อ้ันตราย ประวัติศาสตร์ที่ทำให้คนอีกชาติหนึ่งต้องการทำลายล้างคนอีกชาติหนึ่ง เพราะเชื่อว่าปู่ของปู่ของปู่ตนโดนรังแก จะโดนรังแกจริงๆ หรือเปล่า ? หรือจริงๆ ต่างฝ่ายก็ต้องหาเรื่องกัน แถมไม่เีีคยสนใจว่าปู่ของปู่ของปู่ตนนั้นเคยไปรังแกคนที่อ่อนแอกว่าดัวย



ประวัติศาสตร์แบบนี้ ธงชัย เีรียกว่า ประวัิติศาสตร์อันตราย ทำให้คนทะเลาะกันได้โดยไม่จำเป็นต้องเป็นคู่ีกรณีโดยตรง ได้ฟังแต่สิ่งที่ "เขาเล่าว่า" และไม่ได้เคยสนใจพิสูจน์ให้ชัดเจนว่าจริงหรือไม่

แถมยังอธิบายด้วยว่า "สิ่งที่เขาเล่าว่า" เพื่อสร้างประวัติศาสตร์อันตรายนั้น จะมีรูปแบบ 3 อย่าง
1. บอกเล่าความยิ่งใหญ่ของตัวเอง ส่วนตอนที่ตกต่ำนั้นจะไม่เล่าเด็ดขาด
2. บอกเล่าเรื่องราวการถูกรังแก
3. ปกปิดเรื่องราวเลวๆ อัปยศคือตัวเองเคยทำกับคนอื่นเอาไว้

นอกจากนี้ยังนำเสนอให้เราศึกษาประวัติศาสตร์ในแบบที่ทำให้เราเป็นคนไม่เชื่ออะไรง่ายๆ ช่างสัีงสัย ชอบตั้งคำถาม

ติดตามวิดิโอพร้อมคำบรรยายได้จากเว็บไซต์ประชาไท

แนะนำแหล่งเรียนอ่านภาษาเขมร ใน youtube.com

ขอแนะนำช่อง KhmerSchool ใน youtube.com ซึ่งเป็นแหล่งเรียนอ่านภาษาเขมรที่่ละเอีดพอสมควร ใครที่ฟังเสียงของผมแล้วรู้สึกเพื่อก็แนะนำให้ลองฟังฝรั่งสอนบ้างนะครับ

วิดิโอชุดนี้ใช้ประกอบกับหนังสือออนไลน์ โดยผู้สอนจะให้เราเปิดหนังสือ จากนั้นก็เปิดวิดิโอฟังเสียงอ่านหนังสือหน้านั้น

เนื่องจากวิดิโอมีเยอะมาก ผมเองต้องใช้ความพยามที่จะไล่ืดูให้ถูกลำดับ แนะนำให้ดูตาม Playerlist ที่เขาทำไว้นะครับ ได้แก่
Learn Khmer Grade 1 และ Learn Khemr Grade 2

ขอให้สนุักกับบทเรียนนะครับ